Behandeling ⮞ Medicatie

Anti-Alzheimermedicatie


Men onderscheidt twee grote wetenschappelijke onderbouwde typen medicatie bij de behandeling van de ziekte van Alzheimer:

  • Cholinesterase-inhibitoren
  • Memantine (Ebixa)

Het effect van Ginkgo Biloba-extract op dementie is niet bewezen (1). 

Eerste trials met Aducanumab, een monoclonaal antilichaam gericht tegen het eiwit amyloïd-beta, lijken veelbelovend, maar verder onderzoek dient nog te gebeuren die voorgaande bevindingen bevestigen (2). 

Cholinesterase-inhibitoren. 

De cholinesterase-inhibitoren zijn geïndiceerd en terugbetaald bij milde tot matige dementie (MMSE boven de 10)(1) . 

Een recente Cochrane-analyse (2018) toonde een effect van de inname van Donepezil gedurende 52  weken op het geheugen en op het functioneren in het dagelijks leven, maar niet op het gedrag en de levenskwaliteit van patiënten met de ziekte van Alzheimer (3). Bij het opstarten van deze behandeling dient men de mogelijkse voordelen af te wegen tegen de ongewenste effecten van deze behandeling (4).

Er zijn drie producten: 

  • Donepezil (Aricept)
  •  's Avonds in te nemen voor het slapengaan
  • De startdosis van 5 mg dient gedurende 1 maand ingenomen te worden, hierna kan het effect geëvalueerd en verhoogd worden naar 10 mg door de specialist.
  • Galantamine (Reminyl)
  • De capsules met verlengde afgifte dienen best 's ochtends ingenomen te worden bij de maaltijd.
  • De aanvangdosis bedraagt 8 mg, deze dient gedurende 4 weken ingenomen te worden, de onderhoudsdosis is 16 mg. 
  • Rivastigmine (Exelon)
  • De startdosis is tweemaal daags 1,5 mg. Wanneer deze dosering na minimaal twee weken behandeling goed verdragen wordt, kan de dosis verhoogd worden tot tweemaal daags 3 mg. 

Nevenwerkingen

  • Cardiale geleidingsstoornissen (bradycardie, AV-block). Zie Folia 2006.                                         Er wordt geadviseerd om vóór opstarten van deze medicatie het serumkalium te bepalen en een ECG af te nemen. 
  • Misselijkheid, braken, diarree, verminderde eetlust. 
  • QT verlenging (Donepezil), met risico op torsades de pointes. 
  • Convulsies. 
  • Urine-incontinentie. 
  • Uitlokken of verergeren van extrapyramidale symptomen. 
  • Spierkrampen (Galantamine)
  • Gewichtsverlies (Rivastigmine) (1)

Memantine

Memantine heeft een gunstig effect bij matige tot ernstige vorm van de ziekte van Alzheimer op de cognitieve functies, ADL en gedragsstoornissen. Bij milde vormen van dementie is er geen evidentie (4). Memantine wordt terugbetaald bij een gelijktijdige behandeling met een cholinesterase-inhibitor een MMSE-score onder 15 en hoger of gelijk aan 10. 

Memantine is tegenaangewezen bij vasculaire dementie. 

De aanbevolen onderhoudsdosis is 20 mg per dag. Deze dient opgebouwd te worden volgens onderstaand schema. 

Week 1 (dag 1-7): 0,5 tablet van 10 mg (5 mg) per dag gedurende 7dagen.

Week 2 (dag 8-14): 1 tablet van 10 mg (10 mg) per dag gedurende 7 dagen.

Week 3 (dag 15-21): 1,5 tablet van 10 mg (15 mg) per dag in te nemen gedurende 7 dagen.

Vanaf Week 4: twee tabletten van 10 mg (20 mg) per dag (6)

Nevenwerkingen

  • Hallucinaties
  • Verwardheid
  • Agitatie
  • Duizeligheid
  • Hoofdpijn
  • Moeheid
  • Bradycardie
  • Atrioventriculair blok (1).

Wanneer dien je te overwegen om deze medicatie te stoppen? 

  • Er is een achteruitgang van de cognitie en / of functie de afgelopen 6 maanden ondanks inname van de medicatie gedurende 12 maanden. 
  • Er is geen verbetering / stabilisatie / verminderde achteruitgang van de toestand sinds inname van de medicatie gedurende 12 maanden. 
  • De patiënt bevindt zich in het eind-/ ernstig stadium van dementie
  • De patiënt heeft een terminale ziekte. 
  • De patiënt wil of kan de medicatie niet meer innemen. 
  • Bij ernstige agitatie of rusteloosheid.  
  • Bij geneesmiddeleninteracties of contra-indicaties
  • Indien de patiënt, zijn mantelzorger of familie deze medicatie wenst te stoppen. 

Meer informatie vind je op deze link (7). 


Meer informatie


← Zorgdiagnostiek                                                                               Aanpak van gedragsproblemen →


Bronnen

1. Bcfi Anti-Alzheimermiddelen. Beschikbaar via https://www.bcfi.be/nl/chapters/11?frag=9357. Geraadpleegd 20 augustus 2019.

2. Geraadpleegd via: https://www.eoswetenschap.eu/gezondheid/mogelijke-doorbraak-alzheimeronderzoek

3. Birks JS, Harvey RJ. Donepezil for dementia due to Alzheimer's disease. Cochrane Database Syst Rev 2018, Issue 6. 

4. Michiels, B. Donepezil voor de ziekte van Alzheimer: een update. Minerva 15 03 2019 Geraadpleegd via: https://www.minerva-ebm.be/NL/Analysis/20438 

5. McShane R, Westby MJ, Roberts E, Minakaran N, Schneider L, Farrimond LE, Maayan N, Ware J, Debarros J. Memantine for dementia. Cochrane Database of Systematic Reviews 2019, Issue 3. 

6. Zorginstituut Nederland. Farmacotherapeutisch Kompas. Beschikbaar via https://farmacotherapeutischkompas.nl.

7. Reeve, E., Farrell, B., Thompson, W., Herrmann, N, Sketris, I, et al. Deprescribing Cholinesterase Inhibitors and Memantine in Dementia: Guideline Summary." The Medical Journal of Australia 210.4 (2019): 174-79