Ziektediagnostiek ⮞ Screeningsinstrumenten ⮞ MMSE
MMSE
De mini-mental state examination is een screeningtest die kan aantonen of er sprake is van een stoornis in het cognitief functioneren bij een patiënt. De test kan geen diagnose van dementie stellen. Om van dementie te spreken, moet er immers ook sprake zijn van een negatieve invloed van de cognitieve achteruitgang op het algemeen dagelijks functioneren van de patiënt. De test kan de zorgverlener echter wel aandachtig maken voor een onderliggend cognitief deficit en al zo de aanleiding zijn voor verder onderzoek.
Werkwijze
De test bestaat uit 11 vragen en wordt in totaal gescoord op 30. Meestal wordt een score van 24 als afkappunt gebruikt voor het onderscheid te maken tussen gezonde personen en personen met (vermoedelijk) dementie (1). Hoe lager de score, hoe meer waarschijnlijk het vermoeden op een cognitief deficit (2). Over dit afkappunt bestaat er echter veel discussie. Bij onduidelijkheid over de interpretatie van de score kan de test na enige tijd herhaald worden. Let hierbij echter wel op het 'test-hertesteffect'. Als een patiënt voorheen een soortgelijke test heeft gemaakt, kan hij of zij onterecht hoger scoren op een volgende test (1).
Sensitiviteit en specificiteit
Zowel de sensitiviteit als de specificiteit van de MMSE is redelijk tot hoog bij patiënten met een matige tot ernstige cognitieve stoornis (1). De sensitiviteit en specificiteit zouden respectievelijk 80% en 86% zijn voor dementie (2). De MMSE differentieert echter minder goed tussen cognitief gezonde personen en personen met een lichte vorm van een cognitief deficit (1).
Beperkingen
- Minder goede differentiatie tussen cognitief gezonde personen en personen met een lichte vorm van een cognitief deficit.
- Depressie, zintuigelijke beperkingen en somatische aandoeningen kunnen invloed hebben op het eindpunt.
- De leeftijd en de intellectuele vermogens van de patiënt kunnen de score beïnvloeden. Laag opgeleide patiënten kunnen daarom soms onterecht laag scoren op de test. Daarentegen dient bij hoogopgeleide patiënten soms een hoger afkappunt gehanteerd te worden.
- Gezien de vragen van de test sterk verschillen, kunnen verschillende patiënten met dezelfde score moeilijk met elkaar vergeleken worden.
- Als een patiënt voorheen een soortgelijke test heeft gemaakt, kan hij of zij onterecht hoger scoren op een volgende test. Dit noemt men het 'test-hertesteffect'.
- De vragen van de MMSE peilen onvoldoende naar de executieve functies, visueel-ruimtelijke vaardigheden en het uitvoeren van tekenen en constructieve taken (constructieve praxis) (1).
Bronnen
1. Mini-mental state examination: beperkt screeningsinstrument bij cognitieve stoornissen. Tijdschrift voor praktijkondersteuning 2009; 3:62-66. Naar het artikel.
2. Moll van Charante E, Perry M, Vernooij-Dassen M, Boswijk D, Stoffels J, Achthoven L, et al. NHG-Standaard Dementie (derde herziening). 2016. Naar het artikel.